Quy định về thanh tra nhân dân được đã được chuyển từ Luật Thanh tra sang điều chỉnh tại Dự thảo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đồng tình với sự chuyển đổi này, tuy nhiên, các đại biểu cũng đề nghị, cần có quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của ban thanh tra nhân dân để phản ánh đúng bản chất của chế định này.
Tại Dự thảo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, thanh tra nhân dân là hình thức kiểm tra, giám sát của nhân dân thông qua Ban Thanh tra nhân dân. Như vậy, Ban Thanh tra nhân dân có 2 nhiệm vụ là kiểm tra và giám sát. Tuy nhiên, 2 nhiệm vụ này lại đang thiếu thống nhất giữa các chương trong dự thảo luật.
Ông NGUYỄN DANH TÚ, Đại biểu Quốc hội tỉnh Kiên Giang: Về chức năng kiểm tra và chức năng giám sát là 2 chức năng khác nhau, với thẩm quyền, trình tự, thủ tục, hệ quả pháp lý là khác nhau. Tuy nhiên, dự thảo luật chưa có sự phân biệt giữa hoạt động kiểm tra, hoạt động giám sát của Ban Thanh tra nhân dân. Vì vậy, tôi đề nghị dự thảo luật cần tiếp tục nghiên cứu quy định cụ thể hơn các nội dung liên quan hoạt động kiểm tra, hoạt động giám sát của Ban Thanh tra nhân dân, bảo đảm chặt chẽ, thống nhất, đồng bộ, khả thi.
Một quy định khác làm dấy lên băn khoăn của đại biểu, đó là khi cần thiết, ban thanh tra nhân dân được chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, người đứng đầu cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước giao xác minh những vụ việc nhất định. Vậy không thể đảm bảo tính khả thi và khó có thể hoạt động khách quan.
Ông Cầm Hà Chung, Đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ: Quy định này vô hình chung đã biến chủ thể giám sát thành người giúp việc cho đối tượng chịu giám sát và chưa đảm bảo tính khả thi, hiệu quả trong thực tiễn. Đề nghị xem xét bỏ quy định này để đảm bảo tính độc lập trong hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân.
Thẳng thắn cho rằng, thanh tra nhân dân hiện nay vẫn nặng về hình thức, thậm chí nhiều người vẫn không biết về ban thanh tra nhân dân tại cơ quan mình làm việc, đại biểu Trịnh Xuân An bày tỏ sự nghi ngại.
Ông TRỊNH XUÂN AN, Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai: Chúng ta đang gắn Thanh tra nhân dân với Mặt trận Tổ quốc và gắn Thanh tra nhân dân ở cơ quan, đơn vị với công đoàn. Trong khi đó, ở cơ sở, xã, phường, thị trấn chúng ta có Hội đồng nhân dân cũng là một cơ quan đứng ra để giám sát, cơ quan của người dân, bây giờ chúng ta lại có Thanh tra nhân dân, đặc biệt là gắn với 2 cơ cấu rất quan trọng, 2 tổ chức quan trọng đó là Mặt trận và Công đoàn. Vậy chúng ta có cần thiết phải xây dựng một mô hình nhiều cơ quan để thực hiện chức năng giám sát và kiểm tra?
