Hệ thống các Khu công nghiệp luôn đóng vai trò quan trọng trong thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế và tạo công ăn việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, việc phát triển ồ ạt và không có quy chuẩn đã gây nên những tác động nhất định đến môi trường.
Do đó, trong thời gian tới, cần phải có nhiều giải pháp để tháo gỡ, thúc đẩy phát triển các khu công nghiệp theo hướng bền vững hơn.
Theo các chuyên gia, hiện nay có thể phân loại thành 3 dạng: Khu công nghiệp thời bao cấp; Khu công nghiệp hỗ trợ và Khu công nghiệp được xây dựng hoàn chỉnh sinh thái. Trong đó, chỉ có khoảng hơn 60% khu công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải. Do đó, việc thúc đẩy khu công nghiệp sinh thái chỉ có thể áp dụng đối với các khu công nghiệp mới.
GS.TS. ĐẶNG KIM CHI, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam: “Chúng ta còn bao nhiêu nhỉ? 370 khu công nghiệp cũ đang hoạt động. Liệu có thay đổi được mới hoàn toàn để hướng tới giảm phát thải về 0 không? Điều này nó đòi hỏi rất nhiều các giải pháp về mặt chính sách, đặc biệt là về quy hoạch trong nội bộ khu công nghiệp rồi về mặt các công nghệ tiên tiến hay không tiên tiến được áp dụng đấy nó có quyết định về chất thải hay không?”
Nhiều ý kiến cho rằng, vấn đề quy hoạch khu công nghiệp ngay từ đầu rất quan trọng để định hướng sự phát triển bền vững. Trong khi việc phát triển kinh tế tuần hoàn đòi hỏi cần công nghệ sản xuất phải cao, vì công nghệ hiện đại mới tận dụng tối đa nguồn lực. Khi được hỗ trợ, doanh nghiệp mới có nguồn kinh phí để quay vòng đầu tư vào sản xuất.
TS. MAI VĂN SỸ, Chuyên gia kinh tế: “Kinh tế tuần hoàn càng tốt mà càng thực hiện được thì công nghệ sản xuất phải là công nghệ cao. Bởi vì nhiều khi cái khói, cái bụi ra thì trong cái khói nó chỉ có chì thôi, nhưng trong khói nó còn nhiều thứ khác nữa thì nó không thể làm sản phẩm đầu vào tiếp theo được. Do vậy là nó liên quan đến tiền. Như vậy cơ chế chính sách ở đây là gì? Nếu ông nào làm kinh tế tuần hoàn thì chính sách nhà nước phải cho hỗ trợ vốn vay như thế nào đấy.”
Đại diện Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường cho biết, không có một quy định nào về kinh tế tuần hoàn nêu rõ được hưởng bao nhiêu % ưu đãi thuế, nhưng đối chiếu sang các quy định khác thì doanh nghiệp sẽ được các ưu đãi vay vốn tín dụng xanh, Nhà nước cấp bù lãi suất, các cơ hội tạo điều kiện tiếp cận vốn đầu tư nước ngoài.
Ông MAI THẾ TOẢN, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường: “Có những cái chúng ta cần một giai đoạn để chuyển đổi dần dần, chứ không dùng các mệnh lệnh hành chính để làm, áp đặt nếu không chúng ta sẽ làm bóp nghẹt nền kinh tế. Tôi nghĩ là phải có lộ trình và những bước đi hết sức thận trọng. Nó nhịp nhàng, hài hoà lợi ích của tất cả các bên.”
Giới phân tích cho rằng, chuyển đổi sang khu công nghiệp sinh thái là việc cần nhiều bên liên quan hỗ trợ và cuộc cách mạng 4.0 là một trong những công cụ tạo ra nhiều cơ hội kết nối cộng sinh công nghiệp. Đồng thời, cần có cơ chế, chính sách cụ thể, rõ ràng để hỗ trợ phát triển Khu công nghiệp sinh thái và phát triển kinh tế tuần hoàn.
