Năm 1987 thực hiện Chương trình phát triển cây cà phê Công ty Cà phê và cây ăn quả Sơn La được thành lập, với 100% vốn nhà nước. Công ty đã liên kết với hàng vạn hộ dân trên địa bàn tỉnh Sơn La để trồng cà phê với bao kỳ vọng.
Tuy nhiên, năm 1999, một đợt sương muối kèm giá rét xảy ra khiến hầu hết diện tích cà phê bị chết. Nguồn vốn 113 tỷ đồng đầu tư cho các hộ nông dân trồng cà phê không thu hồi được khiến Công ty phá sản, hàng nghìn hộ dân lâm vào cảnh nợ nần.
Những ngày gần đây, ông Uẩn rất bức xúc khi nhận được thông báo từ Chi cục thi hành án huyện Sông Mã về vệc gia đình ông vẫn nợ 11,5 triệu đồng (cả gốc và lãi) do trước kia nhà ông nhận cây cà phê giống từ Công ty Cà phê và Cây ăn quả Sơn La về trồng.
Cùng cảnh ngộ như gia đình ông Uẩn còn có hàng nghìn hộ dân khác của tỉnh Sơn La. Sự việc diễn ra từ những năm 1990. Lúc đó “giao kèo” giữa Công ty và người dân không rõ ràng. Nhất là sau khi diện tích cà phê bị thiệt hại vào năm 1999 cũng không thấy người của Công ty đến nêu rõ phương án cụ thể. Nay thì đùng một cái họ nhận được giấy thông báo trả nợ.
Ông Thu năm nay đã ngoài 80 tuổi sức khỏe yếu không còn làm được việc nữa nên không có khoản thu nhập nào đáng kể. Nhận được thông báo phải trả nợ gần 17 triệu đồng khiến ông rất bức xúc.
Do trồng cà phê không hiệu quả, nhiều hộ gia đình chấp nhận thua lỗ quay lại trồng hoa màu. Oái ăm ở chỗ, nhiều trường hợp đã thanh toán đầy đủ tiền cây giống cây cho Công ty nhưng đến nay vẫn được thông báo phải trả nợ.
