Tài nguyên đất đai là nguồn lực lớn, khả năng vốn hóa cao, nhưng cũng rất dễ gây thất thoát lãng phí trong quá trình quản lý, sử dụng. Đây là một nội dung trọng tâm mà khung đề cương và các công văn của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016 - 2021” luôn yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương phải làm rõ.
Trong buổi làm việc ngày 28/7 của Đoàn giám sát do Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương làm Trưởng Đoàn giám sát với UBND Thành phố Hồ Chí Minh, vấn đề quản lý, sử dùng đất đai tiếp tục là nội dung nóng được quan tâm. Đặc biệt, các thành viên Đoàn giám sát yêu cầu thành phố báo cáo rõ và chi tiết các dự án chậm triển khai, gây đội vốn, đặc biệt là những thông tin được phản ánh trên báo chí.
Theo báo cáo của UBND Thành phố Hồ Chí Minh, hiện thành phố có nhiều doanh nghiệp thuê đất trong các khu công nghiệp nhưng không đưa vào khai thác sử dụng. Thành phố còn hơn 159 ha đất khu công nghiệp chưa được giải phóng mặt bằng. Riêng đối với nhóm đất phi nông nghiệp, tất cả các chỉ tiêu sử dụng đất của thành phố đều không đạt chỉ tiêu Chính phủ giao; đặc biệt đất chưa sử dụng tăng 722 ha, tương ứng tăng 333,65%; hơn 22ha đất là công trình dự án treo ít nhất 4 năm. Về việc thực hiện giao đất, cho thuê đất của thành phố: riêng giai đoạn 2016-2021 còn 5 dự án, diện tích 5,93 ha chưa nộp tiền sử dụng đất; thành phố có đến 48 khu đất, tổng diện tích hơn 86,26 ha chậm sử dụng; 25 khu đất, diện tích 6,83 ha sử dụng đất sai mục đích được giao, được thuê.
Theo đánh giá của đoàn giám sát, nội dung báo cáo của thành phố đã đưa ra vẫn còn nhiều nội dung chưa được chi tiết, cụ thể.
Đại biểu Cao Thị Xuân, Phó chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội đề nghị thành phố làm rõ tình trạng sử dụng đất tại một số Tổng công ty, công ty vẫn còn xảy ra tranh chấp, lấn chiếm:
Bà CAO THỊ XUÂN, Phó chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội: “Hơn 600 ha chưa được cấp giấy chứng nhận của công ty MTV Bò sữa, và đang có diện tích tranh chấp, bị lấn chiếm liên doanh liên kết trái quy định. Tương tự, công ty TNHH Cây trồng TP quản lý diện tích hơn 2.400ha, thì mới chỉ cấp giấy nhận 79% vậy số diện tích còn lại nguyên nhân vì sao chúng ta chưa cấp giấy chứng nhận được? ”
Các thành viên đoàn giám sát cũng nhận định: các dự án dừng, kéo dài, đội vốn, đất đai bỏ hoang, chậm đưa vào sử dụng tại Thành phố Hồ Chí Minh thời gian qua được phản ánh rất nhiều trên các phương tiện thông tin truyền thông, tạo nên dư luận trong người dân, nhưng chưa được phản ánh trong báo cáo.
Ông NGUYỄN NGỌC SƠN, UVTT, UB Công nghệ - Khoa học và Môi trường của Quốc hội: “Hiện nay có 1 vấn đề gây lãng phí là hàng loạt khu công nghiệp, khu chế xuất bị hoang hoá do tắc nghẽn trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng. Đây là một bài báo trên báo Đầu tư về dự án tê liệt về vướng quy hoạch. Tôi cũng đề nghị trong báo cáo phải làm rõ liên quan đến những nội dung này.”
Ông TRẦN VĂN LÂM, UVTT, UB Tài chính - Ngân sách của Quốc hội: “Một loạt các vấn đề mà trên mạng và báo chí nêu mà soi vào báo cáo thì không thấy có. Mà nhiều vấn đề trên mạng và báo chí nói một cách rất ghê gớm. Thế thì liệu thực trạng tính chất có đúng là ghê gớm như thế không? Có lẽ thành phố nên có phụ lục trong báo cáo này hoặc là nội dung giải trình tổng thể vấn đề ấy.”
Đoàn giám sát cũng yêu cầu thành phố cần báo cáo chi tiết các trường hợp nợ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; số diện tích đất cần thu hồi, số dự án thu hồi đất chậm. Đồng thời phân tích rõ nguyên nhân, kết quả xử lý, giải pháp khắc phục. Đặc biệt, đoàn giám sát cũng đề nghị thành phố phải xác định được trách nhiệm của các tổ chức cá nhân đối với các tồn tại, hạn chế hiện nay.
