Lễ mừng lúa mới của đồng bào dân tộc Pa Kô, Vân Kiều là dịp để bà con tạ ơn trời đất, cầu cho mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Trong những ngày tháng 6, dọc theo dãy Trường Sơn qua tỉnh Quảng Trị, không khí lễ hội rộn ràng khắp các bản làng.
Người Pa Kô, Vân Kiều rất coi trọng các lễ cúng mùa vụ, họ tin vào các thần linh huyền bí, trong đó có thần lúa Thần lúa được coi là vị thần quan trọng nhất, không chỉ cứu vớt loài người trong các trận lũ lớn mà còn mang lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho các dòng tộc. Ngày nay, lễ mừng lúa mới của Đồng bào Pa Kô, Vân Kiều đã trở thành lễ hội chung của cả cộng đồng. Già làng là người điều hành phần lễ và khấn nguyện để cảm ơn thần linh, trời đất đã cho vụ mùa bội thu.
Già Làng HỒ RA NGHIN, Thôn Mã Lai Pun, xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị: "Lễ cúng lúa mới đã có từ thời cha ông chúng tôi và thế hệ sau tiếp tục phát huy gìn giữ. Chúng tôi xem Thần lúa là vị thần quan trọng nhất vì đã mang lại ấm no hạnh phúc cho mỗi gia đình. Dù cuộc sống sau này phát triển hơn nữa nhưng phong tục tốt đẹp này sẽ được con cháu phát huy, bảo tồn.”
Đặc biệt trong lễ cúng không thể thiếu món bánh Ayơh được làm từ nếp, mè đen và muối, loại bánh dẻo dai thể hiện sự gắn kết bền chặt của cả cộng đồng. Năm 2022 được xem là thành công trong sản xuất nông nghiệp của người dân huyện miền núi Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Sản lượng lúa tăng cả năng suất và chất lượng, nhiều diện tích lúa phải bỏ hoang do mưu lũ trước đây được bà con cải tạo và chăm sóc. Lễ cúng lúa mới là dịp bà con tạ ơn thần linh, cầu cho mưa thuận gió hòa, thóc lúa đầy kho và dân làng khỏe mạnh. Đây cũng là lúc để đồng bào vui chơi, nghỉ ngơi, chuẩn bị bước vào vụ mùa tiếp theo.
Ông HỒ VĂN QUÝ, Phó Chủ tịch UBND xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị: “Bà con báo cáo năm nay lúa được mùa. Và đây là dịp để bà con ngồi ôn lại truyền thống. Đồng thời từng dòng họ, từng gia đình phát huy truyền thống để gìn giữ nét đẹp văn hóa người Vân Kiều - Pa Kô.”
Lễ hội mừng lúa mới của đồng bào Pa Kô Vân Kiều là một trong những lễ hội văn hóa, tín ngưỡng độc đáo ít nơi nào có được. Chính vì vậy, trong thời gian qua, tỉnh Quảng Trị luôn gìn giữ lễ hội này nhằm bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào nơi đây.
