Trong hành trình đi xây dựng kinh tế mới, bà con người dân tộc Tày - Nùng, xã EaLy, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên đã mang theo vốn văn hóa quý của dân tộc - những làn điệu hát Then. Và từ hàng chục năm nay, trên vùng đất mới, họ đã luôn gìn giữ và phát huy giá trị văn hoá đặc sắc làn điệu hát then đàn tính.
Rời vùng đất Cao Bằng vào Phú Yên lập nghiệp, hơn 50 năm qua, bà Lương Thị Hỷ vẫn luôn mang theo mình cây đàn tính trong những lúc nông nhàn, vào mỗi dịp lễ, tết. Với một tình yêu mãnh liệt giành cho hát Then, bà đã gắn kết 14 con người xa lạ với nhau và quyết định thành lập CLB hát Then thôn Tân Lập vào năm 2014. Vậy là cứ mỗi chiều, khi xong việc nhà, việc đồng ruộng, các bà lại cùng nhau luyện tập
Cô Dương Thị Nga, Thành viên CLB Hát Then thôn Tân Lập, huyện Sông Hinh, Phú Yên: “Mình ham mê rồi cứ thích thì tham gia thôi. Thấy ham mê là mình tham gia vào thôi. Ngày làm thì tối đi tập. Đang mệt mà nghe tiếng đàn thì nghe cũng suông tai và sướng lắm, khoan khoái nhẹ nhàng lắm, hết mệt mỏi luôn.”
Hát Then là di sản văn hóa phi vật thể độc đáo của người Tày, thường được thực hiện trong các nghi lễ tôn giáo, có giai điệu, tiết tấu, nhịp phách rõ ràng, khi hát bao giờ cũng kèm theo đàn Tính và chùm xóc nhạc. Lời hát Then là thể thơ thất ngôn trữ tình, giàu nhạc điệu, vừa là lời khuyên răn, khích lệ, những kinh nghiệm về đối nhân xử thế. Đàn tính là nhạc cụ không thể thiếu trong hát Then. Hiện nay, đàn thường được chế tác thành đàn tính 2 hoặc 3 dây. Từ ngày thành lập, CLB hát Then thôn Tân Lập đã tham gia nhiều hội diễn nghệ thuật quần chúng, góp phần lan tỏa đến với đông đảo người dân và nuôi dưỡng tình yêu hát Then trong cộng đồng người Tày- Nùng trên địa bàn huyện
Cô Hoàng Thị Sen, Thành viên CLB Hát Then thôn Tân Lập, huyện Sông Hinh, Phú Yên: “Đi biểu diễn thì dứt khoát phải vui rồi. Bởi vì văn hoá mình được lên truyền hình, hơn nữa là mình được giao lưu với các đội bạn. Nó vui, các bạn có thì mình lại học hỏi các bạn. Thế là nó cũng thích. Với người dân tộc Tày, tiếng hát Then này đã thấm vào trong con người của mình rồi.”
Bà Lương Thị Hỷ, Chủ nhiệm CLB Hát Then thôn Tân Lập, huyện Sông Hinh, Phú Yên: “Khi mà thành lập câu lạc bộ thì cũng mong muốn truyền dạy cho lớp trẻ sau này không bị mai một truyền thống của dân tộc. Khi mà đi tập như thế thì ngày đi làm việc mệt nhọc tối về tập thì cũng sảng khoái hơn.”
Việc tập luyện thường xuyên, những khúc Then phản ánh sinh hoạt, tình cảm, mang đậm hơi thở cuộc sống của đồng bào gắn liền với thiên nhiên rừng núi đã tạo sân chơi tinh thần cho người dân trong thôn, xóm. Qua 08 năm duy trì và phát triển, nhiều thế hệ người dân Tày – Nùng nơi đây đã gắn bó với tiếng hát Then, đàn Tính, để tiếp nối lưu truyền và gìn giữ.
