Người Thái trắng ở huyện Quỳnh Nhai tỉnh Sơn La có đời sống văn hóa tinh thần vô cùng phong phú và đặc sắc, được thể hiện rõ nét qua các hoạt động về văn hóa, tín ngưỡng, trong đó có Lễ hội gội đầu. Lễ hội Gội đầu được bắt nguồn từ sự tích về Nàng Han, một vị nữ tướng đã giả trai, cầm quân đánh đuổi kẻ thù.
Mở đầu cho lễ hội là nghi thức “Dâng mâm lễ vật” dâng lên miếu thờ Nàng Han. Đoàn rước lễ do thầy cúng dẫn đầu, tiếp theo là các nam thanh nữ tú đi trong tiếng trống chiêng rộn rã. Trước khi dâng lễ lên miếu thờ Nàng Han, dân làng dâng lễ lên đền thờ Linh Sơn - Thủy Từ mời thần núi, thần sông chứng kiến, phù hộ mọi điều tốt lành. Sau đó Thầy cúng sẽ đại diện dân bản, dâng lễ xin mở hội gội đầu nhớ đến công lao của nàng Han.
Sau phần lễ cúng, bà con di chuyển ra giếng nàng Han. Tại đây, thầy cúng hoặc những vị cao tuổi, có chức sắc trong bản sẽ múc nước để mọi người rửa tay, rửa mặt, cầu mong được khai tâm khai trí, cầu mong sức khoẻ, thông minh.
Sau phần lễ, đoàn tiến về phía bờ sông trong tiếng trống chiêng và hò reo vui mừng của dân làng. Để tiến hành nghi thức gội đầu, thầy cúng và tốp nam giới đi lên bến sông đầu trên để làm lý rồi gội đầu và tắm. Các cô gái xếp các chậu nước thơm để gội đầu thành hàng ven theo bờ sông. Nước thơm được chế từ quả bồ kết, cây xo xe, lá bưởi, lá xả cùng với những cánh hoa đào, hoa mận.
Bên bờ sông Đà, dòng nước trong xanh thoảng hương thơm từ nước gội đầu, trong tiếng trống tiếng chiêng rộn ràng, cả nam giới và phụ nữ, trẻ em đều có thể tham gia lễ gội đầu, theo từng tốp, theo thứ tự.
Sau lễ hội gội đầu, mọi người cùng hòa vào điệu múa xòe trong không khí vui tươi, phấn khởi đón chào năm mới. Sau khi thực hiện di dân tái định cư, nhường chỗ cho công trình thủy điện Sơn La đến nơi ở mới tại Phiêng Lanh, năm nào cũng thế, đã thành thông lệ, bà con nhân dân huyện Quỳnh Nhai tổ chức lễ hội Gội đầu để tôn vinh bản sắc văn hóa của dân tộc Thái huyện Quỳnh Nhai, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, góp phần quảng bá, giới thiệu tiềm năng văn hóa, du lịch, con người Quỳnh Nhai.
Mời quý vị theo dõi chi tiết chương trình!
