Góc nhìn hôm nay: Vướng mắc nào khiến Luật Quy hoạch chưa được thực hiện hiệu quả?

Theo thống kê, năm 2011-2021 chỉ có 31 quy hoạch ngành quốc gia được phê duyệt, trong khi đó, theo Luật Quy hoạch, số lượng quy hoạch phải lập lên đến con số 111 và thời gian để thực hiện việc này chỉ còn 8 tháng với rất nhiều công việc cần giải quyết. Vậy những vướng mắc nào khiến Luật Quy hoạch chưa được thực hiện hiệu quả? Giải pháp nào để hoàn thành việc lập quy hoạch theo đúng tiến độ đề ra? Đó là các vấn đề được đề cập trong chương trình Góc nhìn hôm nay. 

Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành” vừa diễn ra chiều 25/4.

GIÁM SÁT CHUYÊN ĐỀ ĐỂ THÁO GỠ KHÓ KHĂN TRONG CÔNG TÁC QUY HOẠCH

Cho ý kiến vào Báo cáo của Đoàn giám sát, các thành viên UBTV Quốc hội đánh giá cao kết quả giám sát, biểu dương Đoàn giám sát đã đổi mới trong hoạt động giám sát, nỗ lực, quyết tâm để hoàn thành nhiệm vụ. Báo cáo của Đoàn giám sát nêu rõ 5 kết quả đạt được trong công tác quy hoạch kể từ Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành, trong đó hệ thống văn bản quy phạm pháp luật được xây dựng và ban hành tạo hành lang pháp lý cần thiết để triển khai lập và tổ chức thực hiện quy hoạch. Công tác lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch và lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đã được triển khai tích cực. 

Trong tổng số 111 quy hoạch được lập theo quy định của Luật Quy hoạch có 108/111 quy hoạch đã được phê duyệt nhiệm vụ, trong đó 40/42 quy hoạch cấp quốc gia, 6/6 quy hoạch vùng, 62/63 quy hoạch tỉnh. Đến nay, có 7/111 quy hoạch đã được quyết định hoặc phê duyệt. Ngoài ra, kinh phí lập quy hoạch đã được quan tâm bố trí. Nhiều cơ quan, đơn vị, tổ chức, chuyên gia tư vấn về quy hoạch trên cả nước đã được huy động, cơ bản các Bộ, ngành và địa phương đã lựa chọn được đơn vị tư vấn lập quy hoạch và chủ yếu theo hình thức liên danh tư vấn.

Báo cáo cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, khó khăn vướng mắc như còn tồn tại cách hiểu khác nhau như chưa thống nhất ở các cấp, các ngành về một số nội dung trong Luật Quy hoạch: Nội hàm quy hoạch tổng thể quốc gia, khái niệm “tích hợp quy hoạch” chưa rõ ràng về nội hàm, khó triển khai trong thực tiễn, việc lập đồng thời các quy hoạch gặp khó khăn; quy định về kinh phí trong hoạt động quy hoạch chưa phù hợp; chưa quy định thời hạn để hoàn thành các quy hoạch.... Từ đó, Đoàn giám sát kiến nghị một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác quy hoạch.

Luật Quy hoạch được Quốc hội khóa XIV thông qua và có hiệu lực từ ngày 1/1/2019. Để triển khai thực hiện Luật, Quốc hội cũng đã ban hành 2 luật khác để sửa đổi, bổ sung 73 luật, pháp lệnh để đồng bộ với Luật Quy hoạch. Quá trình thực hiện Luật cho thấy, bên cạnh những Bộ, ngành, địa phương làm tốt, một số quy hoạch đã được trình duyệt, vẫn còn có nhiều nơi chậm triển khai. Câu hỏi đặt ra là tại sao lại có sự chậm trễ này? Tìm hiểu về nội dung này, sau đây chúng tôi kết nối điện thoại với TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam. 

ĐỊA PHƯƠNG ĐẦU TIÊN ĐƯỢC THỦ TƯỚNG PHÊ DUYỆT QUY HOẠCH TỈNH

Lập quy hoạch chính là vạch ra tầm nhìn, đường đi cho sự phát triển của đất nước, của một Bộ ngành hay của địa phương, tạo lập cơ sở thực hiện các dự án đầu tư mới, nắm bắt các cơ hội phát triển. Nhiều nơi khó khăn, nhiều nơi chậm trễ, nhiều nơi lúng túng, nhưng nếu có quyết tâm, có cách làm phù hợp, có tinh thần trách nhiệm cao thì việc lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch toàn toàn có khả năng hoàn thành đúng tiến độ. Qua phóng sự sau, chúng ta sẽ cùng tham khảo kinh nghiệm của tỉnh Bắc Giang -  địa phương đầu tiên được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bản quy hoạch tỉnh Bắc Giang thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. 

Bản quy hoạch tỉnh Bắc Giang đã tích hợp đầy đủ, đồng bộ nội dung kinh tế - xã hội gắn với nhu cầu sử dụng đất và khắc phục được nhiều bất cập trong công tác quy hoạch trước đây cũng như hiện thực hóa tầm nhìn và mục tiêu đến năm 2030, Bắc Giang sẽ là một trong những trung tâm công nghiệp của vùng, có quy mô GRDP đứng trong nhóm 15 tỉnh, thành phố đứng đầu cả nước và đứng đầu vùng trung du, miền núi phía Bắc. 

Để lập và hoàn thiện quy hoạch, ngoài việc phải có quyết tâm chính trị, quyết liệt vào cuộc từ cấp cao nhất đến cấp thực thi nhằm tạo sự đồng bộ, thống nhất trong thực hiện nhiệm vụ thì kinh nghiệm của Bắc Giang là cần giao trách nhiệm cho người đứng đầu các cơ quan chuyên môn, địa phương gắn với việc kiểm tra, đôn đốc thực hiện. 

Ông DƯƠNG NGỌC CHIÊN, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Giang: “Nếu trong quá trình thực hiện có những khó khăn vướng mắc, chúng tôi phối hợp với các cơ quan có liên quan từng bước tháo gỡ, những khó khăn chủ yếu liên quan đến hướng dẫn, khắc phục những vấn đề này tập trung cao quyết tâm chính trị giải quyết những vấn đề vướng mắc.”

Câu chuyện từ Bắc Giang hay thực tế đang diễn ra tại một số địa phương cho thấy, dù vẫn những khó khăn, vướng mắc nhưng vẫn có thể về đích sớm trong công tác quy hoạch, nếu như hiểu rõ tiềm năng, lợi thế của địa phương, xác định tầm nhìn tương lai và tạo lập quy hoạch phù hợp để hiện thực hóa hiệu quả mục tiêu đã đặt ra. 

Ông LÊ Ô PÍCH, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang: “Quy hoạch tỉnh vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã thể hiện tầm nhìn và khát vọng lớn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh về một Bắc Giang tương lai - là một tỉnh công nghiệp phát triển năng động, hiện đại, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên đáng kể.”

Bắc Giang đã hoàn thành việc lập quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 - đây là việc không hề đơn giản khi phải tích hợp tất cả các quy hoạch trước đây đang triển khai, với hệ thống tiêu những tiêu chuẩn, quy chuẩn riêng của từng ngành nghề, vùng, lĩnh vực… Để tiếp tục chủ đề của chương trình, sau đây chúng tôi kết nối với TS. KTS ĐÀO NGỌC NGHIÊM, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam.

Quy hoạch vừa là tiền đề nhưng đồng thời cũng là động lực cho tăng trưởng. Chính vì vậy, để tạo được động lực tăng trưởng mới, khai thác hết tiềm năng cho phát triển, quy hoạch cần phải dài hơi và đi trước một bước. Công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch phải luôn luôn được coi là nhiệm vụ hàng đầu trong quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 

Việc ban hành và triển khai thực hiện Luật Quy hoạch đã tháo gỡ nhiều vướng mắc trong xây dựng quy hoạch, góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, thực tế hoạt động giám sát của Quốc hội đã ghi nhận còn nhiều tồn tại, hạn chế và khó khăn, vướng mắc nảy sinh trong quá trình thực hiện luật, còn nhiều nội dung chồng chéo, mâu thuẫn giữa Luật Quy hoạch với Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch đô thị; còn khó khăn về nguồn lực thực hiện quy hoạch... 

Ngoài hoạt động giám sát của Quốc hội, theo chúng tôi, việc sơ kết, tổng kết, đánh giá, rà soát kỹ lưỡng để đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch cũng là việc làm cần đặt ra hiện nay. Giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành” của Quốc hội chắc chắn sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác quy hoạch. Dự kiến tới đây, Quốc hội sẽ xem xét, ban hành Nghị quyết nhằm tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc để lập, duyệt được các quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 trong thời gian sớm nhất và bảo đảm chất lượng quy hoạch.