Góc nhìn hôm nay: Bồi thường và tái định cư sau thu hồi đất

Ngày 15/3 là "hạn chót" cho việc góp ý cho Luật đất đai (sửa đổi). Chính sách đền bù, tái định cư như thế nào cho thỏa đáng...đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp của người dân và chuyên gia với Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Tuy nhiên, vấn đề quyền lợi người dân không được bảo đảm tại các dự án hay quy hoạch "treo" trở thành nỗi bức xúc cho người dân.

Nguyên nhân chính là công tác đền bù, tái định cư cho người dân chưa thỏa đáng, nên không thuyết phục họ di chuyển. Thậm chí, người dân sau khi bị thu hồi đất ở, lại chưa có đất tái định cư ngay.

Theo Luật Đất đai 2013, việc định giá để bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, được xác định theo “giá đất phổ biến trên thị trường ”. Nhưng, giao dịch bất động sản còn chưa minh bạch, ngay cơ quan quản lý Nhà nước còn khó tổng hợp chính xác và kịp thời các thông tin về quyền sử dụng đất - nhất là đối với đất ở từng địa bàn, thì mức giá đền bù theo Luật, vẫn chỉ là lý thuyết.

Các chuyên gia đều chung nhận xét: Luật Đất đai năm 2013 bộc lộ sự thiếu công bằng và bình đẳng khi điều tiết quyền lợi cho người bị thu hồi đất, để giao cho các nhà đầu tư thực hiện dự án. Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), cũng chưa có sự điều chỉnh để giải quyết triệt để vấn đề này. Ví dụ: Luật Đất đai năm 2013 quy định, cơ sở để tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, được xác định là “giá đất cụ thể” do UBND cấp tỉnh quyết định. Điều này cũng vẫn được giữ nguyên trong Dự thảo Luật Đất đai 2013 (sửa đổi) tại khoản 3 Điều 81. Giá này về bản chất vẫn là giá mang nặng yếu tố chủ quan và áp đặt một chiều từ phía Nhà nước, mà không phải là giá được xây dựng trên cơ sở tôn trọng thị trường.

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lại chưa có quy định cụ thể "Cơ quan định giá đất cấp tỉnh", sẽ là cơ quan nào? Là Phòng định giá đất của sở Tài nguyên và Môi trường, hay là Sở Tài chính? Hơn nữa, trước khi Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định giá đất cụ thể, thì vẫn giao cho Chủ tịch tỉnh là Chủ tịch Hội đồng thẩm định. Sau đó Hội đồng thống nhất giá để Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định. Như vậy, về bản chất, Dự thảo luật Đất đai (sửa đổi), vẫn chưa có sự đổi mới về cơ chế xác định giá đất cụ thể, mà vẫn kế thừa khoản 3, Điều 114 của Luật Đất đai năm 2013. Điều này được nhiều hội thảo khoa học gần đây phân tích và phản biện.

Mời quý vị và các bạn theo dõi chương trình!  

Ngọc Dũng