Kể từ 0h ngày 1/8/2022, bắt đầu thu phí điện tử không dừng ETC ở toàn bộ các tuyến cao tốc, do Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (gọi tắt là VEC) quản lý, khai thác, mà không còn thu phí thủ công nữa. Vậy, ngày đầu tiên thực hiện thu phí tự động không dừng tại các tuyến cao tốc hiện nay như thế nào?
Tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai, do mới lắp đặt thu phí tự động, nên tỷ lệ phương tiện sử dụng dịch vụ ETC qua trạm mới đạt 45%. Đến 10h, lượng xe ùn ứ phía trước trạm hướng Nội Bài đi Lào Cai chỉ dài khoảng 100m, gồm ôtô cá nhân, xe hợp đồng và các loại xe tải. Lý do ùn là xe chưa dán thẻ, hoặc xe đã dán thẻ nhưng chưa có tiền ở tài khoản, nguyên nhân thứ 3 là thẻ không nhận diện được, thứ 4 là các tình huống ùn ứ kéo dài do có xe án ngữ ở làn thu phí. Nhân viên của Tổng Công ty VEC phải phối hợp với 2 doanh nghiệp thu phí không dừng, là VETC và VDTC để xác minh nguyên nhân và giải tỏa xe khỏi trạm, nhằm tránh ùn tắc.
NGÀY ĐẦU TIÊN CHÍNH THỨC THU PHÍ KHÔNG DỪNG
Tuyến cao tốc Nội Bài-Lào Cai đã lắp đặt hệ thống thu phí ETC tại tất cả 15 trạm thu phí. Trong sáng 1/8, tại trạm thu phí km số 6 trên địa bàn huyện Sóc Sơn, Hà Nội, một số phải dừng chờ vì barie không mở để kiểm tra tài khoản, một số xe khác chưa dán thẻ đi nhầm làn,…khiến xảy ra tình trạng ùn ứ nhẹ.
Ông NGUYỄN VĂN NHI, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển đường cao tốc Việt Nam: ”Tuyến Nội Bài-Lào Cai là tuyến dài nhất và nhiều trạm nhất, có tới 1.050 tổ hợp mệnh giá vé/5 loại xe và 15 trạm. Các thiết bị phải hoạt động hết sức chuẩn chỉ, chính xác. Chúng tôi đã kiểm tra nhiều lần trên hệ thống thiết bị, từ cơ sở hạ tầng thiết bị cho đến các thiết bị funnel (phễu) rồi các thiết bị trong server, máy tính, tủ điện….Chúng tôi cũng diễn tập đầy đủ tình huống trên tuyến để khi gặp bất cứ sự cố nào đều phải xử lý thuần thục”.
Hiện tại, có 2 doanh nghiệp chính cung cấp dịch vụ này, là VETC và VDTC (ePass). Cả 2 đều liên kết với các trạm ETC nên khách hàng có thể lựa chọn bất kỳ công ty nào để đăng ký dịch vụ. Trước những phản ánh về các bất cập trong thời gian qua, các đơn vị cung cấp dịch cụ lên các phương án về công nghệ, dịch vụ để đảm bảo vận hành
Ông BÙI TRÌNH, Công ty Cổ phần Giao thông số (VDTC): “Lỗi thu phí không dừng xuất phát từ rất nhiều yếu tố như nhận diện panel, công suất phát, hệ thống server và thẻ, các hệ thống khác….Thẻ chỉ là một phần, phần còn lại có thể là do chủ phương tiện. Chúng tôi đang tìm hiểu tất cả các nguyên nhân để làm sao hỗ trợ chủ phương tiện tốt nhất”.
Thời gian tới, Bộ Giao thông Vận tải sẽ tiếp tục tăng cường phối hợp, khắc phục triệt để các lỗi kỹ thuật; đẩy mạnh tuyên truyền tăng tỷ lệ dán thẻ ETC. Đồng thời, đề nghị các đơn vị tổ chức quản lý và vận hành các tuyến quốc lộ duy trì 1 làn hỗn hợp/chiều xe chạy. Ở cao tốc, mặc dù việc thu phí tự động được triển khai 100%, song vẫn được bố trí làn hỗn hợp để phục vụ tình huống khẩn cấp.
Ông LÊ KIM THÀNH, Vụ trưởng Vụ Đối tác công tư, Bộ Giao thông Vận tải: “Cho đến ngày hôm nay thì ¾ tuyến của VEC đã được đưa vào thu phí không dừng và hôm nay tuyền Nội Bài--Lào Cai là tuyến cuối cùng của VEC . Nó đem lại hiệu quả rất lớn, các phương tiện tham gia giao thông khi vào cao tốc được phục vụ và đảm bảo an toàn, nhanh gọn khi qua trạm. Trên các tuyến cao tốc khác, Bộ GTVT phối hợp với các địa phương quản lý và triển khai thu phí không dừng".
Trong thời gian tới, VEC sẽ phối hợp với các đơn vị cung cấp dịch vụ, Cục Cảnh sát giao thông trong công tác phân làn, phân luồng điều tiết giao thông, giải quyết các sự cố phát sinh; xử lý các phương tiện không đủ điều kiện sử dụng dịch vụ ETC khi tham gia lưu thông trên đường cao tốc.
Tương tự như tuyến Nội Bài- Lào Cai, ngày đầu tiên thực hiện thu phí không dừng ETC, cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây lúc đầu giờ cũng xảy ra nhiều sự cố, như cách đây một tuần "chạy rốt-đa", sau đó mới thông thoáng dần. Tại nút giao cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây với quốc lộ 51 (thuộc huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai), đã ùn ứ giao thông nghiêm trọng do nhiều phương tiện chưa dán thẻ thu phí không dừng, hoặc đã dán thẻ nhưng chưa nộp tiền, nên không đủ điều kiện lưu thông vào cao tốc.
Từ 7 giờ sáng, dòng xe hướng từ vòng xoay An Phú đi Long Thành - Vũng Tàu kéo dài chừng 2 km, chờ để qua trạm Long Phước. Do nhiều xe chưa dán thẻ hoặc tài khoản hết tiền nên buộc nhân viên phải xử lý thủ công, rất tốn thời gian. Có trường hợp gần 1 tiếng đồng hồ mới xử lý xong. Hành khách trên xe cũng bức xúc vì nhân viên giải quyết chậm, làm ảnh hưởng đến công việc của họ.
Về nguyên nhân tiếp tục ùn ứ tại các trạm thu phí trên cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành- Dầu Giây, theo Trung tâm Điều hành giao thông cao tốc, lưu lượng xe luôn ở mức 55.000 - 58.000 lượt xe/ngày đêm. Lại thêm nhiều xe chưa dán thẻ đã gây ùn tắc, khiến ô tô đã dán thẻ cứ phải nối đuôi nhau bò qua trạm thu phí. Chưa kể, số lượng lái xe vào các điểm dán thẻ tự động ở trạm thu phí cao tốc, cũng tăng cao đột biến.
ÙN TẮC VÌ THẺ KHÔNG DỪNG
Sau gần 1 tuần vận hành thu phí không dừng ETC, cao tốc TP.HCM - Long Thành- Dầu Giây vẫn ùn tắc do nhiều xe chưa dán thẻ, thiết bị thu phí không dừng bị trục trặc. Từ hôm nay, chính thức áp dụng thu phí không dừng ETC, nhiều tài xế cho biết, từ Quốc lộ 51 tỉnh Đồng Nai di chuyển đến trạm thu phí Long Phước, mất gần 2 giờ cho quãng đường 20km.
Ông LẠI BÁ HÙNG, Tỉnh Bình Thuận: “Kẹt xe từ TP Hồ Chí Minh đi Vũng Tàu khó chịu lắm, làm trễ công việc của mình”
Ông NGUYỄN HỮU NAM, Quận Bình Thạnh, TP.Hồ Chí Minh: “Ngồi trên xe nóng nực, đi cà nhích kiểu này tốn phí xăng dầu, tốn công nữa. Bất cập nhiều vấn đề lắm. Ví dụ nhiều xe không có đi qua nhưng vẫn bị tốn tiền, vô lý quá.”
Theo Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), những ngày qua, trên tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành- Dầu Giây và các trạm thu phí BOT, đơn vị này luôn bố trí cán bộ trực và nhân viên thực hiện hỗ trợ dán thẻ ETC. Nhiều phương tiện khi đi chuyển vào làn ETC, nhưng chưa dán thẻ hoặc tài khoản chưa nạp tiền. Một số xe bị lỗi khi dán thể ePass, nhân viên phải xử lý thủ công, dẫn đến mất thời gian.
Anh NGUYỄN MINH PHƯƠNG, Tài xế xe taxi công nghệ: “Có nhiều lúc máy bị lỗi không nhận luôn, phải đợi xử lý nữa. Muốn de thì bắt xe sau nó de ra để mình qua làn khác. De ra thì mất thời gian và ùn ứ phía sau nữa.”
Ông VŨ TUẤN DŨNG, Quản lý Tổ dán thẻ thu phí ETC Xa lộ Hà Nội: “Bất cập thường là xe 7 chỗ tài xế yêu cầu dán thẻ ở kính, kính sẽ có lớp chống tia UV nên nó chống luôn sóng của bên mình nên nó bất cập cái đó thôi. Còn nếu dán theo quy cách của bên mình thì 100% là sẽ đi qua được.”
Theo Sở Giao thông Vận tải TP.HCM, vẫn còn khá nhiều xe chưa dán thẻ thu phí không dừng ETC do tâm lý chủ quan, ngại xếp hàng chờ mất thời gian. Sở Giao thông Vận tải cùng các đơn vị liên quan, đã lên phương án điều tiết và xử lý các trường hợp ùn tắc. Các chủ xe cần dán thẻ, nhất là khi vào các tuyến cao tốc chỉ sử dụng làn thu phí không dừng ETC từ ngày 1/8.
Như vậy là với cao tốc TP.Hồ Chí Minh- Long Thành- Dầu Giây, ùn tắc từ khi áp dụng thu phí không dừng, do nhiều phía, như : Xe chưa dán thẻ hoặc đã dán thẻ nhưng tài khoản lại chưa nạp tiền, trục trặc thiết bị tại trạm thu phí nên phải chuyển sang thu phí thủ công như cũ.
Theo quy định, từ hôm nay 1/8, tất cả các tuyến cao tốc cả nước dừng hình thức thu phí thủ công, chuyển sang sử dụng đồng loạt hệ thống thu phí tự động. Các phương tiện nếu không dán thẻ, sẽ không thể lưu thông trên các tuyến cao tốc.
Về phía nhà cung cấp dịch vụ, cũng phải chấn chỉnh hiện tượng "chạy doanh số" ở nhân viên. Vì một số chủ phương tiện chưa hề đăng ký dịch vụ, xe chưa dán tem, nhưng khi đi dán thẻ mới phát hiện ra đã bị đăng ký "khống" trên hệ thống. Nhân viên dán thẻ do chạy theo chỉ tiêu, nên đã đăng ký khống tên tài khoản khác, dù chủ xe không hề biết. Hoặc chưa quản lý được xe bán cho chủ mới, nhưng chủ cũ đã bóc thẻ trước khi bán và không huỷ tài khoản đi.
Thậm chí, xe không hề qua trạm thu phí nhưng vẫn bị trừ tiền...đã gây bức xúc, khó khăn cho các chủ phương tiện. Đây là những phát sinh phiền hà, làm ảnh hướng đến mục tiêu thu phí ETC không dừng và cần phải được xử lý ngay.
KHÔNG ĐỂ THU PHÍ ETC ÙN TẮC NHƯ THỦ CÔNG
Ông LÊ KIM THÀNH, Vụ trưởng Vụ Đối tác công tư, Bộ Giao thông Vận tải: “Thành phần tham gia rất nhiều từ người sử dụng phương tiện, từ loại hình thẻ đến nạp thẻ, ngân hàng, nhà đầu tư BOT, nhà đầu tư cung cấp dịch vụ và nó là công nghệ sử dụng điện tử nên chúng ta đã biết, rất nhiều thứ có thể trục trặc. Đơn cử như thẻ dán, thẻ định danh trên xe mà bị bẩn chẳng hạn, ví dụ bùn đất bắn lên chẳng hạn thì phương tiện qua trạm sẽ đọc rất là khó. Cho nên tất cả những cái đó tác động đến hiệu quả trong quá trình sử dụng. Nắm bắt được những điều đó, chúng tôi đã có những chỉ đạo với Tổng cục Đường bộ VN- là cơ quan kiểm tra giám sát thường xuyên- cũng như là lực lượng chức năng để họp bàn với các nhà đầu tư về công nghệ thông tin này của nhà đầu tư BO1 và BO2 và khắc phục những khiếm khuyết, những tồn tại nảy sinh trong quá trình đó. Đến nay, những lỗi và tồn tại đó là gần như rất là ít xảy ra. Trong trường hợp xảy ra thì chúng tôi đều có lực lượng để có phản ứng kịp thời và điều chỉnh những cái lỗi đó để làm sao mà đem lại hiệu quả thiết thực và thông suốt các phương tiện giao thông trên các tuyến có thu phí tự động không dừng này.”
Dịch vụ phải thuận lợi và minh bạch, mới thu hút người sử dụng dịch vụ. Không ai muốn mất thời gian như khi xếp hàng trả phí tiền mặt và nhận cuống vé thủ công. Do đó, phải lường hết những phát sinh về hạ tầng mạng, lỗi thẻ điện tử cũng như ý thức người dân, có thể sẽ làm ùn tắc một số trạm thu phí khi chuyển sang thu phí hoàn toàn tự động.
Các đơn vị cung cấp dịch vụ phải có giải pháp xử lý dứt điểm tồn tại, vướng mắc trước ngày 5/8/2022. Đồng thời, sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, nếu xảy ra sự cố và tranh chấp pháp lý trong quá trình vận hành hệ thống. Có giải pháp để chủ phương tiện thuận lợi hủy hoặc thay thế thẻ dịch vụ đã dán, thông qua việc tăng cường các điểm dịch vụ hoặc thực hiện bằng online.
Thu phí tự động không dừng ETC, là yêu cầu bắt buộc đã được Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, nhằm tăng cường hiệu quả, sự minh bạch và hiện đại hóa công tác thu phí. Với đường cao tốc, từ ngày 1/8 áp dụng hoàn toàn công nghệ ETC, vì thế những xe không đáp ứng được điều kiện, chủ xe có thể lựa chọn đi các đường song hành, hoặc đường vòng khác. Nếu cố tình đi vào, sẽ bị phạt tiền từ 2 - 3 triệu đồng và bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng.
