Với hơn 300 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận trong 10 năm qua, có thể nói kho Bảo vật Quốc gia của nước ta khá phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, trong hơn 300 Bảo vật Quốc gia tính đến thời điềm này thì không phải Bảo vật nào cũng có thể phát huy được giá trị sau khi được trao danh hiệu.
Câu chuyện về chiếc Hương án đá hoa sen thời Lê Sơ tại chùa Khám Lạng, xã Khám Lạng, huyện Lục Nam tỉnh Bắc Giang trong phóng sự sau đây sẽ là minh chứng rõ nhất cho sự tiếc nuối khi mà Bảo vật Quốc gia chưa phát huy được giá trị.
Đây là Quyết định công nhận hiện vật Hương án đá hoa sen của chùa Khám Lạng là Bảo vật quốc gia từ năm 2015, được nhà chùa trân trọng đóng khung trưng bày. Tuy nhiên, dường như đã quá lâu không được lau chùi nên khung ảnh này cũng phủ đầy vết bẩn. Trên thực tế, chùa Khám Lạng đã được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia ngay từ năm 1999. Hai giá trị di sản trong một ngôi chùa, thế nhưng những gì nhìn thấy ở ngôi chùa này là sự vắng lặng, ít người lui tới.
Đại đức THÍCH NGUYÊN TRÍ – Trụ trì chùa Khám Lạng, Bắc Giang: ”Tôi có duyên về đây được 10 năm, có bảo vật quốc gia nhưng mà nó sơ sài quá nên nó chưa thu hút được khách du lịch thập phương tới thăm quan, chủ yếu thu hút một phần nhỏ người nào họ đến khảo cổ rồi này nọ thôi. ”
Ông NGUYỄN XUÂN KHA – Phó Chủ tịch UBND xã Khám Lạng, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang: ” Hiện địa phương đang rất khó khăn về nguồn kinh phí cho nên là trong những năm qua cũng chưa cải tạo tôn tạo được nhiều, mặc dù rất là trân trọng giá trị di sản này. Chúng tôi đã triển khai sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân là phải có trách nhiệm bảo vệ di sản này. ”
Nằm cách xa trung tâm, đường vào chưa thuận tiện, cảnh quan không đặc sắc, cơ sở vật chất của điểm di tích đã xuống, với ngần đó lí do thì rất khó để có thể thu hút du khách thập phương tới với chùa Khám Lạng. Và khi không có du khách thập phương tới thì chiếc hương án này có đặc sắc cỡ nào, giá trị cỡ nào cũng dần bị lãng quên.
Ông NGUYỄN XUÂN KHA – Phó Chủ tịch UBND xã Khám Lạng, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang: ”Nơi đây cái khuôn viên vẫn chưa xứng tầm nên địa phương cũng chưa đề cao vấn đề quảng bá. Về địa phương thì rất mong muốn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của Trung ương với cái hương án đá xã Khám Lạng, để làm sao mà có thể bảo vệ đặc biệt và phát huy xứng tầm với chiếc hương án đá này. ”
Thiếu kinh phí luôn là bài toán khó đối với các địa phương trong vấn đề bảo tồn và phát huy giá trị di sản, đặc biệt là đối với những xã nghèo như Khám Lạng thì lại càng khó. Tuy nhiên, bên cạnh việc ngồi chờ nguồn kinh phí từ tỉnh hay Trung Ương rót xuống thì chính quyền địa phương cần phải chủ động hơn nữa để quảng bá giá trị di sản của địa phương mình. Chỉ khi di sản được quảng bá rộng rãi thì mới có thể mở ra cơ hội đón nhận sự đầu tư và mới có cơ hội để phát huy giá trị. Thay vì 7 năm sau công nhận, ngôi chùa cấp Quốc gia có bảo vật Quốc gia này vẫn chỉ là những di sản của làng.