Đối ngoại Quốc hội không vì Covid-19 mà đình trệ

Phóng viên KIM NGỌC: Nhân dịp năm mới, để có thể cùng nhau nhìn nhận lại những dấu ấn trong công tác đối ngoại của Quốc hội trong năm vừa qua, chúng ta sẽ có cuộc trao đổi với Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Vũ Hải Hà. 

Đầu tiên xin được cảm ơn Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Hải Hà đã dành thời gian với Truyền hình Quốc hội Việt Nam. Thưa Chủ nhiệm, năm 2021 là năm đầu tiên của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, với nhiều kỳ vọng, nỗ lực mới. Hoạt động ngoại giao nghị viện trong năm 2021 cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặt nền tảng cho công tác đối ngoại Quốc hội của cả nhiệm kỳ mới. Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vấn diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng đến công tác triển khai các hoạt động ngoại giao trực tiếp, hoạt động đối ngoại của Quốc hội trong năm vừa qua đã ghi những dấu ấn gì nổi bật?

Ông VŨ HẢI HÀ - Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội: Năm 2021 có ý nghĩa rất quan trọng đối với nhiệm kỳ Đại hội Đảng lần thứ XIII và nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Đây là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng. Đặc biệt đối với đối ngoại, chúng ta triển khai đường lối đối ngoại với nhiều nét mới, xây dựng nền ngoại giao hiện đại, toàn diện với 3 trụ cột: đối ngoại Đảng, đối ngoại Nhà nước và đối ngoại Nhân dân. Bên cạnh đó cũng là năm quan trọng khi chúng ta chuyển giao nhiệm kỳ. Quốc hội khóa XIV đã để lại nhiều dấu ấn nổi bật trong công tác đối ngoại. Năm 2021 chúng ta đối mặt với đại dịch COVID-19, đợt bùng phát thứ 4 gây ra nhiều khó khăn trong phát triển KT-XH.

Công tác đối ngoại, cũng như các nước khác trên thế giới, nhiều hoạt động đối ngoại bị đình trệ, nhưng chúng ta đã có nhiều bước chuyển linh hoạt, sáng tạo, kịp thời, triển khai đồng bộ, chủ động, tích cực và toàn diện trên tất cả các khía cạnh của công tác đối ngoại. Góp phần chung vào thành công đó, công tác đối ngoại của Quốc hội đã để lại nhiều dấu ấn. 

Đại dịch COVID-19 đặt ra cho chúng ta nhiều thách thức, tuy nhiên cũng là cơ hội. Chưa bao giờ khi bắt đầu nhiệm kỳ, Chủ tịch Quốc hội có các cuộc hội đàm, điện đàm và tiếp xúc với các Chủ tịch Quốc hội thế giới nhiều như trong năm 2021. Riêng về điện đàm và hội đàm trực tuyến có 12 cuộc, về gặp gỡ bên lề hội nghị có 14 cuộc, bên cạnh đó có những chuyến thăm song phương rất hiệu quả, làm việc với nghị viện, liên minh châu Âu, Bỉ, Phần Lan, thăm chính thức Hàn Quốc, Ấn Độ. Đây là những chuyến thăm có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong tổng thể công tác đối ngoại của các được lãnh đạo chủ chốt. Có sự phân công nhịp nhàng, hài hòa để đạt được hiệu quả cao nhất trong phòng chống dịch, phục hồi và phát triển kinh tế, thực hiện mục tiêu kép. 

Trên các diễn đàn đa phương, chúng ta đã tham gia rất tích cực. Riêng Chủ tịch Quốc hội đã tham gia 3 diễn đàn lớn ở tầm quốc tế và khu vực. 

Đầu tiên phải nói đến Đại hội đồng AIPA-42, có lợi ích gắn bó sát sườn với chúng ta, về an ninh chính trị KT-XH, chúng ta đã có đóng góp tích cực. Sáng kiến của Việt Nam gắn với chủ đề hội nghị về chuyển đổi số, an ninh mạng, đóng góp sáng kiến kêu gọi chia sẻ công bằng vaccine, sử dụng quỹ phòng chống dịch COVID-19 đã được bạn bè ASEAN đánh giá cao. Lần đầu tiên sự xuất hiện của Chủ tịch Quốc hội tại diễn đàn lâu nay ta đã có vai trò tích cực. 

Với IPU, năm nay có Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới tại Viên, Áo. Đây là diễn đàn quan trọng tổ chức 5 năm một lần. Đây là dịp đặc biệt, là hoạt động ngoại giao nghị viện toàn cầu lớn nhất được tổ chức trực tiếp trong bối cảnh đại dịch, với hơn 110 Chủ tịch nghị viện, hơn 150 đoàn. Nhiều nội dung đã được đưa ra bàn thảo để các nghị viện chung tay phòng chống đại dịch, giải quyết các vấn đề man tính toàn cầu như biến đổi khí hậu. Chủ tịch Quốc hội đã có 2 bài phát biểu quan trọng nêu rõ quan điểm của Việt Nam với các vấn đề toàn cầu. Nghị viện các nước đã thống nhất chung tay phòng chống đại dịch, chia sẻ vaccine, lập chiến lược thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. 

Một diễn đàn quan trọng đối với Việt Nam khác là APPF-29 được tổ chức trực tuyến, hỗ trợ trực tiếp cho tiến trình APEC. Việt Nam cũng là một thành viên tích cực của APEC, có vai trò tích cực với lợi ích của Việt Nam tại khu vực. Chủ tịch Quốc hội cũng đã có bài phát biểu quan trọng.

Ngoài ra các Phó Chủ tịch Quốc hội cũng tham gia các diễn đàn khác nhau, các Ủy ban tham gia các diễn đàn khác nhau của cơ chế nghị viện như ASEP, APF… Các hoạt động đa phương và song phương thời gian qua được tiến hành rất hiệu quả, được chuẩn bị từ sớm từ xa, hiệu quả. 

Các Ủy ban, các cơ quan của Quốc hội đã tích cực tham gia bằng nhiều hình thức khác nhau. Chúng ta cũng đã thành lập tổ chức nghị sĩ hữu nghị Việt Nam với các nước với 45 nhóm, sẽ là tổ chức nòng cốt thúc đẩy mối quan hệ của ta với các nước…Với vai trò đại diện cho tiếng nói, nguyện vọng của nhân dân, tôi cho rằng chúng ta rất có cơ hội để thúc đẩy đối ngoại của Quốc hội trong nhiệm kỳ tới. 

Phóng viên KIM NGỌC: “Ngoại giao vaccine” là một trong những cụm từ được nhắc đến nhiều nhất trong năm 2021 vừa qua, được coi là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu được tất cả các cấp, các ngành nỗ lực triển khai, vì mục tiêu đảm bảo đủ vaccine phòng chống dịch. Trong đó, công tác đối ngoại của Quốc hội đã có những đóng góp tích cực như thế nào

Ông VŨ HẢI HÀ - Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội: Hưởng ứng công tác ngoại giao vaccine mà Đảng, Nhà nước đặt ra, ngoại giao Quốc hội cũng đã đóng góp một phần quan trọng. Tất cả các nội dung trong các chuyến thăm của các vị lãnh đạo Quốc hội đều lồng ghép nội dung về ngoại giao vaccine, đặc biệt là đề nghị chia sẻ, tiếp cận vaccine một cách công bằng, chia sẻ công nghệ, miễn áp dụng một số công ước quốc tế để các nước có cơ hội tiếp cận với công nghệ sản xuất vaccine. Ngoài ra, công tác sản xuất trang thiết bị y tế, các hợp đồng…

Đặc biệt trong các chuyến thăm song phương, nhiều hợp đồng sản xuất trang thiết bị y tế, vaccine đã được ký kết. Với kết quả như vậy, nhiều vaccine đã được chuyển về Việt Nam. Chủ tịch Quốc hội chủ động ký thư gửi chủ tịch nghị viện các nước có nguồn vaccine dồi dào để kêu gọi ủng hộ vaccine. Ấn Độ sẵn sàng cung cấp vaccine cho trẻ em, với hơn 200 triệu liều. Cuba cũng ủng hộ nhiệt tình.

Tôi muốn nhấn mạnh một điểm là chúng ta đã thực hiện chiến lược về ngoại giao y tế rất có hệ thống. Các bạn đánh giá rất cao nghĩa cử của Việt Nam đã giúp đỡ các nước khi trong hoàn cảnh khó khăn. Đó là khi bắt đầu bùng phát dịch thì với nguồn lực của mình, chúng ta đã chia sẻ khẩu trang với các bạn, không chỉ ở kênh Chính phủ mà còn ở kênh Quốc hội. Các bạn đều nhắc tới nghĩa cử này, nhấn mạnh là Việt Nam đã giành sự giúp đỡ quan trọng, giờ đây không có lý do gì chúng tôi từ chối giúp đỡ các bạn. Điều này thể hiện tính nhân văn, bạn bè trong lúc hoạn nạn chúng ta cùng nhau chia sẻ để cùng nhau vượt qua. 

Phóng viên KIM NGỌC: Ngay từ đầu nhiệm kỳ khóa XV, Quốc hội đã xác định cần chú trọng ngoại giao kinh tế trong tổng thể hoạt động đối ngoại của Quốc hội, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp. Định hướng này đã được triển khai như thế nào trong năm vừa qua?

Ông VŨ HẢI HÀ - Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội: Đối ngoại Quốc hội rất có lợi thế để triển khai ngoại giao kinh tế trên cơ sở chức năng nhiệm vụ, lập pháp, giám sát và triển khai các thỏa thuận cụ thể. Đối với lập pháp, trên cơ sở các hiệp định đã ký kết, chúng ta đã nội luật hóa các cam kết trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, đã triển khai giám sát, khảo sát việc thực hiện các hiệp định này trên thực tế. Chủ tịch Quốc hội rất quan tâm, đã có đối thoại với các doanh nghiệp nước ngoài, điển hình như các doanh nghiệp Mỹ - ASEAN đã có đối thoại với hơn 100 doanh nghiệp hàng đầu của Hoa Kỳ, Uỷ ban Đối ngoại đã có làm việc với các tổ chức doanh nghiệp hàng đầu như Eurocham, Kocham, Amcham, ghi nhận kiến nghị của họ, hệ thống pháp luật còn gì vướng mắc.

Triển khai trực tiếp các hoạt động đối ngoại, với tinh thần lấy người dân làm trung tâm, các hoạt động đối ngoại trong thời gian qua rất chú trọng công tác xúc tiến thương mại đầu tư với các nước. Chủ tịch Quốc hội trực tiếp chỉ đạo triển khai nhiều diễn đàn doanh nghiệp tại các nước, thu hút sự quan tâm, có các cuộc gặp riêng với doanh nghiệp các nước ở lĩnh vực chúng ta quan tâm, đặc biệt là chuyến thăm tới châu Âu thì doanh nghiệp châu Âu rất quan tâm đến Việt Nam, đặc biệt là thực hiện EVFTA. Sau 1 năm thực hiện đạt được kết quả khả quan, thương mại hai bên tăng trưởng mạnh, góp phần thúc đẩy các nghị viện châu Âu phê chuẩn EVIPA, để có nguồn đầu tư từ châu Âu qua Việt Nam, Việt Nam sang châu Âu. Như Chủ tịch Quốc hội nói hai hiệp định này như hai cánh của một con chim, như con đường cao tốc cả hai chiều đều thông suốt. Với Ấn Độ, Hàn Quốc đều có cam kết đầu tư lớn, để tương xứng với tiềm năng của mỗi bên. Phát huy lợi thế riêng bổ trợ cho nhau. 

Phóng viên KIM NGỌC: Chủ nhiệm có thông điệp gì muốn gửi đến các Đại biểu quốc hội, cử tri, nhân dân cả nước nhân dịp năm mới Nhâm dần?

Ông VŨ HẢI HÀ - Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội: Năm 2022 được dự báo là một năm tiếp tục khó khăn với đất nước ta cũng như các nước trên thế giới, với sự cạnh tranh của các nước lớn và ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Bám sát nghị quyết của Đại hội XIII, định hướng của Đảng, Nhà nước trong công tác đối ngoại, đặc biệt là kết quả của Hội nghị đối ngoại toàn quốc vừa được tổ chức, chúng tôi sẽ cố gắng phấn đấu tiếp tục cùng các kênh đối ngoại của Đảng, Nhà nước, Nhân dân để đưa công tác đối ngoại ngày càng phát triển, góp phần vào công cuộc phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ Tổ quốc, duy trì môi trường hòa bình và phát triển. Trong nhiệm vụ đó, chúng tôi rất mong muốn có sự hợp tác chặt chẽ với các vị đại biểu Quốc hội, Nhân dân, cử tri cả nước để chúng ta có một môi trường hòa bình, ổn định để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ KT-XH của năm 2022 cũng như 5 năm 2021-2025 và các mục tiêu phát triển đất nước mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đặt ra.

Phóng viên KIM NGỌC: Một lần nữa xin cảm ơn chủ nhiệm và chúc cho đối ngoại Quốc hội sẽ ghi được nhiều dấu ấn hơn nữa trong năm mới.