Thực hiện công tác xây dựng và phát triển án lệ, chiều 23/6, Hội đồng tư vấn án lệ Toà án nhân dân tối cao đã tổ chức cuộc họp để thảo luận, cho ý kiến đối với nội dung của 14 dự thảo Án lệ. Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Toà án nhân dân tối cao, Chủ tịch Hội đồng tư vấn án lệ Nguyễn Hoà Bình chủ trì cuộc họp.
Dự thảo án lệ số 12 về căn cứ để xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án theo thủ tục tái thẩm xây dựng trên cơ sở Quyết định tái thẩm số 01/2018/DS-TT ngày 13/3/2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án “Yêu cầu chia tài sản chung và tranh chấp thừa kế” giữa nguyên đơn là cụ Dương Thế X với bị đơn là bà Dương Thị Bích V.
Theo dự thảo án lệ: Tại Quyết định số 293 ngày 26/01/1994, Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã bác đơn khiếu nại của cụ R; giao cụ X được tiếp tục sử dụng phần đất 1.457m2. Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm đã căn cứ vào Quyết định nêu trên để xác định toàn bộ nhà đất tại số 712 K là tài sản chung của cụ X, cụ H; từ đó chia tài sản chung và chia thừa kế di sản theo yêu cầu của nguyên đơn. Tuy nhiên, ngày 07/7/2016, Tòa án nhân dân tối cao nhận được Quyết định số 4988 ngày 10/10/2014 của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh về việc quyết định điều chỉnh, sửa đổi Quyết định số 293, cụ thể công nhận cho gia đình cụ R được quyền sử dụng 630m2 đất, công nhận cụ X được sử dụng phần đất còn lại 831m2. Như vậy, Quyết định số 4988 đang có hiệu lực pháp luật, là tình tiết mới, làm thay đổi cơ bản nội dung của bản án, quyết định mà Tòa án, các đương sự không biết được khi Tòa án ra bản án, quyết định đó.
Như vậy, tình huống án lệ là Quyết định của cơ quan nhà nước mà Tòa án căn cứ vào đó để giải quyết vụ án đã bị điều chỉnh, sửa đổi sau khi bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật.
Giải pháp pháp lý Dự thảo Án lệ số 12 nêu ra là trường hợp này, Tòa án phải xác định đây là căn cứ để xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án theo thủ tục tái thẩm.
Tại Hội nghị các đại biểu đã thảo luận, đưa ra ý kiến đánh giá, góp ý và thống nhất lựa chọn án lệ này và 4 dự thảo án lệ khác trong tổng số 14 dự thảo để đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xem xét.
