Trần Dần là cái tên không xa lạ, không chỉ bởi cái đặc biệt của văn phong và ngôn ngữ thơ Trần Dần mà bởi cuộc đời nhiều biến động của ông. Tuy nhiên sau nhiều biến động ấy, Giải thưởng Văn học nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007 dành cho Trần Dần đã phần nào cho thấy những nỗ lực và đóng góp của ông trong văn chương thực sự được ghi nhận.
Chuyên mục “Cuốn sách tôi chọn” hôm nay muốn giới thiệu tới các độc giả của THQHVN một ấn phẩm của Trần Dần do Công ty Cổ phần văn hóa và Truyền thông Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn ấn hành - tiểu thuyết “Những ngã tư và những cột đèn”, cuốn sách được nhiều người nhắc tới và yêu thích ở thời điểm nó ra đời. Đạo diễn Nguyễn Mạnh Hà sẽ chia sẻ với quý vị nhiều hơn về một Trần Dần trong tiểu thuyết “Những ngã tư và những cột đèn”.
Trên tay tôi là cuốn sách “Những ngã tư và những cột đèn”, một cuốn tiểu thuyết của tác giả Trần Dần. Cuốn tiểu thuyết “Những ngã tư và những cột đèn” đã mô tả những không gian của Hà Nội thời Pháp thuộc rất đặc trưng và rõ rệt, khi đọc là tôi đã tưởng tượng ngay ra đó là những phố nào, những con đường ra sao và sau đó tôi đã liên tưởng đến Hà Nội hiện tại đã thay đổi như thế nào cùng sự tiếp biến của thời đại.
Nếu bạn đọc cuốn sách này và bạn là một người yêu tiếng Việt thì bạn sẽ cảm thấy giống như mình được ăn một món ăn tinh thần rất ngon. Bởi lẽ tác giả Trần Dần là một trong những người đầu tư rất lớn và có sự ảnh hưởng về chuyện cách tân tiếng Việt. Những từ ngữ mà chúng ta đang nói hằng ngày nhiều khi chúng ta không để ý thế nhưng thông qua ngòi bút của Trần Dần thì nó lại mở ra cho mình những chân trời rất mới. Có khi mình phải ồ lên tại sao tiếng Việt có thể đẹp và hay đến như vậy và nó thật kỳ diệu làm sao.
Chỉ với một vài ý rất nhỏ hoặc thậm chí là chỉ một vài chữ thôi thì tác giả Trần Dần cũng đã có thể tách ra thành nhiều ngữ nghĩa, nhìn nó từ rất nhiều hướng khác nhau, giống như một người họa sĩ vẽ bức tranh lập thể vậy… Tôi đã đọc đi đọc lại cuốn sách này rất nhiều lần và mỗi lần đọc nó lại mang cho tôi những cảm xúc rất khác nhau để mình thấy yêu Hà Nội hơn, yêu tiếng Việt hơn. Cuốn sách này thực sự khiến tôi cảm thấy phấn khích mỗi khi đọc nó.
Nội dung của cuốn sách này kể về một nhân vật tên là anh Dưỡng làm việc cho chính phủ cũ và gia đình của anh có bà vợ tên là Cốm - một cô gái Hà Nội xưa rất hiền dịu và mẹ Dưỡng là một bà mẹ buôn bán ở chợ Đồng Xuân thương con một cách vô điều kiện... Câu chuyện này vẽ ra đời sống của một gia đình trong thời kỳ Hà Nội đang hình thành một chính quyền mới.
Cuốn sách này cũng vẽ ra một câu chuyện rất thú vị giữa anh Dưỡng và anh Thái công an. Đó là cuộc đối thoại của hai người đàn ông ở hai phía khác nhau, nhìn đối lập nhau. Ban đầu khoảng cách của họ rất xa nhau bởi hai người đàn ông này đại diện cho hai giai cấp một bên là người dân và một bên là chính quyền mới, họ còn đại diện cho hai hệ quy chiếu khác nhau. Xuyên suốt quá trình này những cuộc đối thoại, trò chuyện giữa họ, căng thẳng có, đấu trí có, nhưng cuối cùng, họ nhận thấy rằng việc xích lại gần nhau và đối thoại sẽ luôn là cách làm hay hơn, tốt hơn so với đối đầu. Đối thoại sẽ giúp chúng ta giải quyết được tất cả những vấn đề liên quan đến đời sống của con người. Tất cả những điều được gửi gắm trong cuốn sách này khiến tôi cảm thấy đây là một cuốn sách thực sự xứng đáng để đọc và đáng giá với người Việt Nam.
Tác giả Trần Dần là một nhân vật gây rất nhiều tranh cãi, cuộc đời của ông có rất nhiều biến cố. Sau này, tác giả đã được trao tặng giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật, và bản thân những nhận định xuất hiện nhiều nhất về tác giả này là những giá trị văn học. Văn chương mà tác giả Trần Dần để lại cho thế hệ sau mà theo góc nhìn của tôi đó là những tâm huyết về việc cách tân tiếng Việt của tác giả Trần Dần. Tác giả Trần Dần hay cuốn tiểu thuyết “Những ngã tư và những cột đèn” này đều có số phận long đong lận đận giống nhau nhưng cũng thật may mắn cho bạn đọc Việt Nam khi cuối cùng tác phẩm này có thể ra mắt và tiếp cận được rộng rãi tới các độc giả.
