Nagorno - Karabakh được quốc tế công nhận là một phần của Azerbaijan, nhưng phần lớn dân cư ở đây là người dân tộc Armenia và thành lập chính quyền riêng với sự hậu thuẫn từ chính quyền Armenia. Những đặc điểm này là nguồn cơn cho căng thẳng kéo dài âm ỉ hàng chục năm qua.
Nagorno - Karabakh là một vùng rừng núi nằm bên trong lãnh thổ của Azerbaijan – vốn thuộc Liên Xô trước đây, và được thừa nhận theo luật pháp quốc tế là một phần của Azerbaijan. Tuy nhiên, nhóm sắc tộc Armenia chiếm phần lớn ở vùng này với dân số 120.000 người.
Ngày 20/2/1988, Quốc hội Nagorno - Karabakh bỏ phiếu ủng hộ việc gia nhập Armenia đồng thời tuyên bố ly khai khỏi Azerbaijan. Đến tháng 5/1988, xung đột vũ trang nổ ra.
Khi Liên Xô tan rã năm 1991, xung đột bùng phát dữ dội hơn, sau khi cộng đồng Armenia ở Nagorno - Karabakh tổ chức trưng cầu dân ý, tách khỏi Azerbaijan và thành lập nhà nước Cộng hòa Nagorno - Karabakh. Khoảng 30.000 người đã thiệt mạng và hơn 1 triệu người phải di dời.
Một lệnh ngừng bắn được nhất trí năm 1994, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng nổ xung đột.
Đỉnh điểm là 6 tuần giao tranh ác liệt năm 2020, khiến hàng nghìn người thiệt mạng, giúp Azerbaijan giành lại một phần lãnh thổ từ phe ly khai.
Tháng 11/2020, Armenia chấp nhận ký thỏa thuận ba bên với Azerbaijan và Nga.
Nga đã điều lực lượng giữ gìn hòa bình khoảng 2.000 người đến khu vực để giám sát lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, căng thẳng khu vực này lại leo thang từ năm ngoái, khi Nga tập trung nguồn lực cho chiến sự ở Ukraine và suy giảm ảnh hưởng ở vùng Kavkaz.
Xung đột tái bùng phát tại khu vực ly khai Nagorno - Karabakh vào ngày 19/9 vừa qua khi Azerbaijan tuyên bố tiến hành “các biện pháp chống khủng bố” nhằm vào vùng Nagorno-Karabakh để “ngăn chặn các hành động khiêu khích quy mô lớn” từ phía Armenia.
Mời quý vị và các bạn theo dõi chương trình!
