Làm thế nào để nông sản Việt Nam trở thành hàng hoá, có thể đến với nhiều thị trường khó tính thay vì chỉ một vài thị trường truyền thống. Đây là vấn đề được đại biểu yêu cầu Bộ trưởng Lê Minh Hoan làm rõ tại phiên chất vấn chiều 7/6.
Trung Quốc là thị trường xuất khẩu nông sản lớn nhất của nước ta, nhưng khi thị trường bạn thay đổi tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm nhập khẩu, lập tức người dân trong nước lại điêu đứng. Việc chậm thích nghi, quá lệ thuộc vào thị trường này đã cho thấy những bất lợi rõ ràng. Nếu không nâng cao chất lượng nông sản, giữ sự đa dạng trong thị trường xuất khẩu thì khó mà xây dựng được một nền xuất khẩu bền vững. Nhất là khi thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, trung bình một tháng có gần 100 thay đổi biện pháp an toàn vệ sinh thực phẩm của các quốc gia đối với mặt hàng nông sản, trong đó có những yêu cầu bắt buộc phải thực hiện ngay.
Ông HOÀNG ANH CÔNG, Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên: “Cử tri rất lo lắng về tình trạng ùn tắc hàng nông sản xuất khẩu tại các cửa khẩu khu vực phía Bắc, gây nên rất nhiều khó khăn, tốn kém rất lớn, ảnh hưởng nhiều đến nền sản xuất nông nghiệp. Một trong những nguyên nhân là do chính sách nhập khẩu liên quan đến tiêu chuẩn, chất lượng hàng hóa nông sản phía Trung Quốc có nhiều thay đổi, đòi hỏi chất lượng nhập khẩu ngày càng cao hơn, yêu cầu đáp ứng các tiêu chuẩn như các nước Châu Âu và Hoa Kỳ. đề nghị Bộ trưởng cho biết, chúng ta cần có giải pháp gì để giúp người nông dân để nâng cao chất lượng hàng nông sản, nâng cao giá trị nông sản và qua đó để tăng cường xuất khẩu và xây dựng một nền xuất khẩu bền vững?”
Ông LÊ MINH HOAN, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: “Ùn ứ nông sản tại cửa khẩu chỉ là vấn đề đột biến trong thời gian ngắn, do vấn đề kiểm soát dịch bệnh phía Trung Quốc khác với Việt Nam. Thị trường Trung Quốc ngày càng khó tính, trong khi nông dân Việt Nam đã quen đây là thị trường dễ tính. Trung Quốc đang siết chặt chất lượng nông sản, vệ sinh an toàn thực phẩm trong khi nông dân chậm thay đổi. Cái này có trách nhiệm của bộ ngành trung ương và bộ nông nghiệp khi chậm thông tin, giải pháp nào, chỉ có một cách duy nhất là tổ chức lại ngành hàng sản xuất, tổ chức thị trường để thay đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Các bộ Nông nghiệp và Ngoại giao đang xây dựng dự thảo chiến lược xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc, để chuyển dần dần, rồi một ngày nào đó nông sản Việt Nam danh chính ngôn thuận nhập khẩu sâu vào nội địa, ở phân khúc thị trường cấp cao. Để làm được điều này đòi hỏi phải chuẩn hóa chất lượng sản phẩm.”
Ông DƯƠNG KHẮC MAI, Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông: “Tình trạng được mùa mất giá và những cuộc giải cứu nông sản chưa có hồi kết; tiêu thụ còn phụ thuộc và một số thị trường; sản xuất nông nghiệp vẫn theo chiều rộng, tự phát, tiêu thụ phụ thuộc số ít thị trường. Giải pháp căn cơ để giải quyết các vấn đề này?"
Ông LÊ MINH HOAN, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn: “Đây là quy luật kinh tế cung - cầu và phải khống chế quy luật này qua hai cách. Khi dư thừa thì phải tăng chế biến để giảm lượng đưa ra thị trường và chuẩn hóa sản phẩm nông sản để thị trường thông suốt. Do đó, giải pháp cho câu chuyện được mùa mất giá là tổ chức lại sản xuất, chuẩn hóa ngành hàng, thông tin minh bạch thị trường xuất khẩu, nội địa. Bộ Nông nghiệp nhận khuyết điểm trong điều hành, chuẩn hóa nông sản. Chưa tổ chức lại sản xuất thì chưa thành công và đối mặt rủi ro khi không đồng nhất nguyên liệu một loại nông sản, và khi đó chưa đồng nhất thương hiệu, sẽ sớm cùng các cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài giải quyết việc này.”
Tham gia trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công thương cũng cho biết thêm, để từ một nền nông nghiệp truyền thống chuyển sang tư duy nông nghiệp hàng hóa và chuyển sang tư duy kinh tế nông nghiệp đòi hỏi nỗ lực lớn. Bộ trưởng Bộ Công thương cũng khẳng định nông sản nước ta hoàn toàn có thể trở thành hàng hóa và hoàn toàn có thể bán ra thị trường thế giới. Bộ đã đưa ra các giải pháp để thực hiện nhanh, mạnh vấn đề này.
Ông NGUYỄN HỒNG DIÊN, Bộ trưởng Bộ Công Thương: “Bộ sẽ sẽ tiếp tục làm tốt thông tin thị trường, khai thác lợi thế 17 FTA đã ký tăng cường đàm phán, thuận lợi hóa thương mại cho hàng hóa xuất khẩu, giảm chi phí, đẩy mạnh thực hiện đề án xuất khẩu nông sản chính ngạch và đẩy mạnh thương mại điện tử. Cùng với đó, đề nghị các địa phương làm tốt quy hoạch vùng trồng vùng nuôi, xây dựng thương hiệu sản phẩm; khuyến cáo có sự liên kết trong tổ chức sản xuất.”
Bộ trưởng Bộ Công thương và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cũng đồng nhấn mạnh vai trò của cấp uỷ chính quyền địa phương là rất quan trọng trong việc tìm đầu ra cho nông sản, giải quyết những điểm nghẽn của lĩnh vực nông nghiệp. Điều này cũng đã được thực tế chứng minh.
